UCZENIE SIĘ
Najważniejszy jest mózg. Jak o niego dbać?
◦ Dbaj o zaopatrzenie w wodę - mózg potrzebuje dużo wody, żeby jego obwody „elektryczne” mogły prawidłowo funkcjonować.
◦ Regularnie rób przerwy na „rozprostowanie kości”- mózg potrzebuje mnóstwa natlenionej TECHNIKI EFEKTYWNEGO
UCZENIA SIĘ 24 krwi, żeby dobrze pracować. Tylko wstanie z krzesła uwalnia jej dodatkowe 20%.
◦ Zawsze zaczynaj od ogólnego obrazu sytuacji, przejrzyj materiał, który musisz przyswoić. Mózg nieustannie próbuje tworzyć
połączenia i skojarzenia, dlatego przedstawienie na wstępie ogólnego obrazu sytuacji daje mu czas na zrozumienie i zebranie
wszystkiego, co wie na dany temat, nawet, jeżeli jest to mózg kogoś, kto uwielbia zajmować się szczegółami. (Analogia -
oglądanie obrazka przed układaniem puzzli.)
◦ Dziel obszerniejsze tematy na łatwo przyswajalne części. Nasz mózg łatwiej radzi sobie z wielkimi przedsięwzięciami, kiedy są
podzielone na mniejsze elementy.
◦ Unikaj długich przemów. Mózg jest w stanie przyjąć pewną określoną liczbę nowych informacji i jeżeli mówca nie jest
wyjątkowo utalentowany, słuchacze wyłączają uwagę po około 20 minutach.
◦ Urozmaicaj sposób podawania i przyswajania informacji. Nasze umysły się różnią. Niektóre wolą doświadczenia
wzrokowe inne słuchowe, a jeszcze inne motoryczne.
◦ Pamiętaj o przerwach wspomagających koncentrację. Nie należy przerywać pracy, która bardzo dobrze idzie, ale
w normalnych sytuacjach regularne, niewielkie przerwy, co 20-30 minut pozwalają utrzymać zaangażowanie.
◦ Posługuj się humorem. Istnieją dowody na to, że kiedy się śmiejemy, mózg produkuje substancje chemiczne nazywane
endorfinami, które działają odprężająco.
◦ Nie budź strachu w ludziach i sam nie dawaj się zastraszać. Mózg pod wpływem stresu myśli wyłącznie o przetrwaniu,
a funkcje myślowe wyższego rzędu są zakłócone.
◦ Dbaj o wystarczającą ilość snu. Chociaż zapotrzebowanie na sen jest sprawą indywidualną, wielu ludzi, żeby dobrze się
wyspać, potrzebuje więcej niż siedmiu godzin. Zmęczony mózg nie jest w stanie dobrze pracować.
Style uczenia się
Koncepcja stylów uczenia się, dzieląca ludzi na wzrokowców, słuchowców, czuciowców i kinestetyków opiera się na
założeniu, że jednostki różnią się między sobą pod względem tego, który kanał zmysłowy jest najskuteczniejszy.
Od tego z kolei, jaki narząd zmysłu preferujemy - wzrok, słuch, dotyk, smak, węch - zależy, do jakiej grupy należymy.
W zależności od tego, jaką drogą zdobywane są informacje w preferowany sposób, wyróżnia się:
◦ tzw. słuchowców, którzy lepiej uczą się, gdy coś usłyszą, najefektywniej przetwarzają dane dźwiękowe,
◦ tzw. wzrokowców, którzy lepiej uczą się, gdy coś zobaczą, najefektywniej przetwarzają dane wizualne,
◦ tzw. kinestetyków i czuciowców, którzy lepiej uczą się, gdy czegoś doświadczą, coś poczują.
Warto zaznaczyć, że nie występują czyste style uczenia się - w większości przypadków jest to kombinacja typów.
Styl uczenia się nie są zdolnością, a preferowanym sposobem nauki. Ucząc się zgodnie ze stylem preferowanym przez mózg,
można zwiększyć szanse na przyswajanie wiedzy. Istnieją na to sposoby.
Wzrokowcy
Łatwo się dekoncentrują, jeśli wokół panuje nieład.
Mówiąc - opisują. Najlepiej zapamiętują to, co zobaczą: w postaci tekstów, zdjęć, filmów, prezentacji,
wykresów i innych materiałów graficznych. Lubią posługiwać się tabelkami, schematami, preferują
pokazy, prezentacje. Nie przeszkadza im w nauce muzyka ani inne dźwięki.
Wzrokowcy lubią mieć w widocznych miejscach porozwieszane plansze, arkusze z informacjami,
rysunkami. Działają na nich mapy myśli, schematy, wykresy, a także podkreślanie na kolorowo
ważnych fragmentów tekstu. Pętelki, strzałki, notatki na marginesach książki, zapisywanie rzeczy,
które są do zapamiętania, ramki to dobry sposób na zapamiętywanie treści.
Słuchowcy
Słuchowcy, by opanować materiał, potrzebują bodźców słuchowych. To dlatego jeśli długo
przebywają w ciszy, śpiewają sobie, nucą bądź gwiżdżą. Lubią opowiadać, szybko uczą się ze słuchu,
potrzebują wyjaśnień słownych. Szybko opanowują jakiś zakres materiału, głośno czytając bądź
powtarzając to, co przeczytali. Słuchowców warto zachęcać co dzielenia się pomysłami, powtarzania
materiału na głos, tłumaczenia, odpowiedzi na różne pytania (własnymi słowami).
Kinestetycy
Najlepiej i najszybciej uczą się, gdy coś robią. Ucząc się, szukają dodatkowych stymulacji,
eksperymentują. Nudzą się podczas lekcji czy wykładów. Wówczas kołyszą się na krześle, rysują coś,
wodzą wzrokiem, poruszają nogami. Potrzebują przerw
i sposobności do poruszania się, szybko się uczą chodząc
i mówiąc. Często używają słów opisujących działanie. Zapamiętują nowe treści poprzez
zaangażowanie w aktywność ruchową. Do nauki zachęca ich działanie, a i współzawodnictwo. Nauce
kinestetyka często towarzyszy pstrykanie długopisem czy trzymanie czegoś w dłoniach.
Czuciowcy/Dotykowcy
Często trzymają coś w rękach, bawią się włosami lub obracają przedmiotami - to pozwala im się
skupić. Są wyczuleni na mimikę, gesty, język ciała i ton głosu, a bardziej niż słowa wychwytują ich
wydźwięk emocjonalny. Lubią opowiadać o przeżyciach, odnosić się do nich, stąd najszybciej
zapamiętują treści działające na emocje. Najlepiej przyswajają informacje podawane w formie języka
mówionego. Czuciowcy uczą się notując, szkicując bądź rysując. Najchętniej uczą się w grupie bądź
z kimś. Dobrym sposobem jest zadawanie pytań i odpowiadanie na nie. W trakcie nauki czuciowcy
potrzebują ciszy, hałas ich rozprasza.
Jak wspierać nasz styl uczenia się?
WZROKOWIEC
◦ Stosuj pomoce wizualne (film, pokaz, prezentacja, mapy, tabele, grafy, drzewka itp.)
◦ Ilustruj własne wypowiedzi za pomocą powiązanych z treścią przekazu rysunków i symboli
◦ Zachęcaj uczniów do używania kolorów, pisania różnych definicji odmiennymi kolorami, podkreślania najważniejszych informacji
◦ Przedstawiaj definicje (lub zadania) za pomocą grafu, symboli graficznych, rysunków, stosuj powiązania najważniejszych części
definicji strzałkami (co z czego wynika i z czym się wiąże), a następnie zachęcaj uczniów, by pokonywali „drogę w odwrotną stronę”,
czyli przekładali stworzone przez siebie symbole na słowa i definicje
◦ Twórz wraz z uczniami graficzne notatki – np. mapy myśli
◦ Twórz wyobrażenia wzrokowe (zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie tę scenę, wyobraźcie sobie, że to wy stoicie w tamtym miejscu…)
◦ Grupuj informacje, oznaczając kolejne grupy różnymi kolorami, symbolami
◦ Uporządkuj informacje w mapę myśli, graf, drzewko
◦ Barwnie opowiadaj i opisuj nowe informacje, ilustrując je przykładami i historyjkami
SŁUCHOWIEC
◦ Słuchowiec wiele skorzysta z Twojego wykładu, szczególnie jeśli będziesz modulować głos, zwalniać lub przyspieszać
momentami swoją wypowiedź, wprowadzać słowa aktywizujące uwagę lub podnoszące napięcie opowiadania
(np. „Uwaga, to ważne”; „I wtedy zdarzyło się coś niezwykłego…”)
◦ Wprowadzaj elementy słuchowiska
◦ Zadawaj pytania i skłaniaj do powtarzania informacji własnymi słowami, zreferowania części lekcji lub fragmentu podręcznika
◦ Zachęcaj do czytania danego tekstu „po aktorsku”
◦ Zadaj ułożenie rymowanki do danego tematu, która mogłaby pomóc zapamiętać najważniejsze informacje
◦ Po podziale na grupy lub zadaniu części materiału wcześniej poproś uczniów o „nauczenie” reszty klasy informacji, które
zdobyli
◦ Wprowadzaj elementy dyskusji, jak najczęściej wbijając kij w mrowisko przez intrygujące pytanie, także takie, które pobudzają
twórcze myślenie typu „Co by było, gdyby……”
KINESTETYK
◦ Przy powtórkach korzystaj z piłeczek lub nawet dużej piłki, zadając w miarę proste pytania po rzuceniu piłki do danej osoby. Dzieci też
mogą zadawać sobie nawzajem pytania rzucając piłkę między sobą (warto to robić przy stosunkowo prostym sprawdzaniu już
utrwalonego materiału). Inne możliwości są związane z organizowaniem sztafet wiedzy; wrzucaniem szybko napisanych i podpisanych
odpowiedzi na pomiętych kartkach do kosza stojącego na nauczycielskim biurku – nauczyciel może losować i dobrą odpowiedź
nagradzać na przykład plusem itp. ). Ćwiczenia takie organizowane od czasu do czasu aktywizują uwagę, angażują też dzieci najbardziej
ruchliwe i czasem niesforne.
◦ Wprowadzaj przerywniki ruchowe w trakcie zajęć (ćwiczenie energetyzujące lub relaksujące w zależności od samopoczucia uczniów)
◦ Przynoś obiekty związane z lekcją, które uczniowie będą mogli wziąć do ręki, manipulować nimi, dotykać
◦ Czyń uczniów bohaterami swoich opowieści (choćby mieli się na chwilę zamieniać w prostą z matematyki, krwinkę czerwoną płynącą
w żyłach, czy Napoleona w trakcie wyprawy zbrojnej)
◦ Wprowadzaj zaplanowane elementy dramy, ale także staraj się dramą ilustrować fragmenty opowieści, definicji itp.
◦ Jak najczęściej niech uczniowie uczą się angażując własne ciała np. zapoznając się z jakąś figurą geometryczną mogą ułożyć ją z własnych
ciał
◦ Zachęcaj do rysowania, podkreślania, pisania – te czynności także zawierają elementy ruchu
◦ Korzystaj z pomocy naukowych, które wymagają manipulacji ruchowych np. można rysować oś czasu na podłodze, mapę Polski i państwa ościenne
(do których można podróżować na własnych nogach)
◦ Sam staraj się być możliwie dynamiczny przy tablicy, np. nie tylko mów, ale także rysuj skojarzenia na tablicy
◦ Pokazuj praktyczne zastosowania przekazanej wiedzy i umiejętności
◦ Przy powtórkach korzystaj z piłeczek lub nawet dużej piłki, zadając w miarę proste pytania po rzuceniu piłki do danej osoby. Dzieci też mogą
zadawać sobie nawzajem pytania rzucając piłkę między sobą (warto to robić przy stosunkowo prostym sprawdzaniu już utrwalonego materiału). Inne
możliwości są związane z organizowaniem sztafet wiedzy; wrzucaniem szybko napisanych i podpisanych odpowiedzi na pomiętych kartkach do
kosza stojącego na nauczycielskim biurku – nauczyciel może losować i dobrą odpowiedź nagradzać na przykład plusem itp. ). Ćwiczenia takie
organizowane od czasu do czasu aktywizują uwagę, angażują też dzieci najbardziej ruchliwe i czasem niesforne.
◦ Wprowadzaj przerywniki ruchowe w trakcie zajęć (ćwiczenie energetyzujące lub relaksujące w zależności od samopoczucia uczniów)
◦ Przynoś obiekty związane z lekcją, które uczniowie będą mogli wziąć do ręki, manipulować nimi, dotykać
◦ Czyń uczniów bohaterami swoich opowieści (choćby mieli się na chwilę zamieniać w prostą z matematyki, krwinkę czerwoną płynącą w żyłach,
czy Napoleona w trakcie wyprawy zbrojnej)
◦ Wprowadzaj zaplanowane elementy dramy, ale także staraj się dramą ilustrować fragmenty opowieści, definicji itp. Na przykład tłumacząc, czym jest
słowo patronat znajdź dziecko, które zagra bogatego arystokratę, inne które będzie potrzebowało ochrony i opieki, zapytaj je jakie usługi może
Przydatne źródła wiedzy dotyczące
efektywnej nauki
https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/mapy-mysli-od-czego-zaczac
https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/po-co-mapowac-mysli
https://indywidualni.pl/edustrefa/nie-ruszaj-sie-tylko-dla-kinestetykow
https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/porady-5-jak-zapamietywac-szybciej-i-
na-dluzej-zobacz-film
http://jakzdacmaturezmatematyki.pl/files/TECHNIKI_EFEKTYWNEGO_UCZENIA_SIE
.pdf
http://www.pppboleslawiec.pl/index.php/materialy/artykuly/63-jak-sie-uczyc-
zasady
http://www.zspnietazkowo.pl/publikacje/pedagog/o_uczeniu_sie.pdf
http://www.kkjagiellonczyk.pl/Dokumenty/Rodzice/UCZYC_SIE_EFEKTYWNIE.pdf
